تعیین هویت

تعیین هویت

     تعیین هویت به کمک DNA یا انگشت نگاری DNA (DNA fingerprinting) یکی از قابل اعتماد ترین شیوه های تشخیصی جهت تعیین هویت افراد می باشد. این موضوع از آنجا نشأت می گردد که DNA انسان ها علیرغم شباهت بسیار بالا، دارای اختلافی در حدود 0.1درصد بوده و وجود این اختلاف سبب می شود که بتوان از مارکرهای ژنتیکی برای تعیین هویت و تهیه شناسنامه ژنتیکی افراد استفاده نمود.

مارکرهای میکروستلایت یا STR (Short Tandem Repeat) مقرهای پلی مورفیکی هستند که شامل توالی های نوکلئوتیدی تکراری پشت سر هم از یک واحد 2 تا 7 نوکلئوتیدی می باشند. تعداد تکرار این واحدها در افراد مختلف می تواند متفاوت باشد. آنالیز STRها تعداد دقیق واحدهای تکراری را اندازه گیری می کند و از آن می توان در تعیین هویت افراد بهره جست.

کیت های مختلفی برای استفاده از STR ها در فرایند تعیین هویت ایجاد شده اند که از جمله مهمترین کیت ها می توان به موارد زیر اشاره نمود:

•      کیت CODIS  با بررسی همزمان 20 مارکر ژنتیکی.
•  
•    کیت Identifiler با بررسی همزمان 15 مارکر STR  و مارکر تعیین جنسیت آمیلوجنین.
•  
•      کیت Yfiler با بررسی همزمان 17 مارکر STR بر روی کروموزوم Y.
•  
•      کیت Argus X-12 QS با بررسی همزمان 12 مارکر STR بر روی کروموزوم X  و مارکر تعیین جنسیت آمیلوجنین.
•  
•      کیت Minifiler  با بررسی همزمان هشت مارکر MiniSTR و مارکر تعیین جنسیت آمیلوجنین.

 آزمایشگاه ژنتیک پزشکی تهران نیز با طراحی و تولید کیت Identity detection TAGC که در آن همزمان 15 مارکر STR  و مارکر تعیین جنسیت آمیلوجنین مورد بررسی قرار می گیرد و همچنین تعیین هویت بیش از 3000  نمونه مختلف  یکی از پیشگامان تولید کیت های تعیین هویت در ایران می باشد.

کاربردهای تعیین هویت

کاربردهای بالینی- تشخیصی (میکروکایمریسم  و پیوند)

•    بررسی عملکرد پیوند سلول های بنیادی مغز استخوان (میکروکایمریسم)؛

   پیوند سلول های بنیادی مغز استخوان یک رویکرد نوین پزشکی و از جمله راهکارهای درمانی موثر برای افراد مبتلا به      بیماری هایی نظیر کم‌خونی آپلاستیک، انواع سرطان های خونی،  سرطان مغز استخوان، اختلالات نقص دستگاه ایمنی،    تومورهای بافت لنفاوی و ... می باشد. این روش  به سه نوع autologous، Syngeneic و allogeneic انجام می گیرد و درآن جایگزینی مغز استخوان فرد بیمار با مغز استخوان سالم می تواند بیمار را قادر نماید تا مقادیر بالای داروهای شیمی    درمانی و یا پرتودرمانی را دریافت نماید.
   در نهایت پس از گذشت مدت زمانی از پیوند، به کمک بررسی STR ها می توانیم به تعیین درصد STR های فرد دهنده پیوند درDNA استخراج شده از خون فرد گیرنده پیوند بپردازیم. نتایج حاصل از این بررسی به ما کمک می کند تا به  بررسی عملکرد پیوند سلول های بنیادی مغز استخوان و تعیین میزان موفقیت این روش بپردازیم.

•    تعیین همسان و یا غیر همسان بودن دو قلوها.
•    بررسی آلودگی مادری در نمونه های جنینی.

نحوه محاسبه درصد پیوند براساس STR ها

نحوه محاسبه درصد پیوند در روش مبتنی بر STRها به این صورت است که پروفایل DNA فرد گیرنده پیوند، قبل و بعد از پیوند تهیه و مورد مقایسه قرار می گیرد. در ابتدا مارکرها و آلل های گویا با توجه به دستورالعمل محاسبه کایمریسم و پروفایل ها شناسایی و در مرحله بعد سطح زیر نمودار الل های گویای فرد دهنده و گیرنده در پروفایل بعد از پیوند محاسبه می گردد. با توجه به فرمول زیر درصد پیوند در هر مارکر مورد بررسی قرار می گیرد.

CHM= D / D+R * 100
D= سطح زیر نمودار آلل در فرد دهنده
R= سطح زیر نمودار آلل در فرد گیرنده

در نهایت با میانگین گرفتن از درصد پیوند تمام مارکرهای گویا، میزان درصد پیوند مشخص می گردد.